Endometriose

Endometriose: een chronische ziekte als oorzaak van onvruchtbaarheid

Endometriose is een chronische, maar goedaardige ziekte in de buikholte, die voorkomt bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd. Hierbij hecht op baarmoederslijmvlies lijkend weefsel (medische term: endometrium) zich aan een of meerdere organen. Zo kunnen onder andere de baarmoeder, eileider en eierstokken, maar ook het buikvlies, de darmen en de blaas door endometriose worden aangetast. Deze plekjes kunnen zich ontwikkelen tot endometriosehaarden, die zich als baarmoederslijmvlies gedragen. Tijdens de menstruatiecyclus groeien ze onder invloed van hormonen en er ontstaan in deze haarden bloedingen tijdens de menstruatie. Na verloop van tijd raken het buikvlies en de organen geïrriteerd en er ontstaat littekenweefsel. Bij ernstige endometriose kunnen verklevingen en vergroeiingen ontstaan. Deze veranderingen in het weefsel bemoeilijken een bevruchting en het ontstaan van een embryo.

Wat zijn de oorzaken van endometriose?

De oorzaken van de ziekte endometriose zijn niet volledig bekend. Er bestaan verschillende theorieën over het ontstaan van de weefselveranderingen. Dit zijn onder andere:

• Verplaatsing van de cellen van het baarmoederslijmvlies naar de organen in de buikholte door het terugvloeien van menstruatiebloed (retrograde menstruatie) naar de buikholte.

• Verplaatsing van de cellen van het baarmoederslijmvlies via het bloed en de lymfevaten.

• Genetische factoren die een weefselverandering veroorzaken.

• Slecht functioneren van het afweersysteem.

• Milieufactoren: met name giftige stoffen zoals pcb's, DDT en dioxine, die het hormonale systeem verstoren.

De uiteenlopende symptomen en het complexe verloop van endometriose wijzen erop dat er geen eenduidige oorzaak voor het ontstaan ervan aan te wijzen valt. Het is waarschijnlijker dat een wisselwerking van verschillende factoren de ziekte kan uitlokken.

Symptomen endometriose

De symptomen van endometriose kunnen sterk uiteenlopen en staan niet direct in verband met de ernst of verspreiding van de ziekte. Veelvoorkomend zijn menstruatieproblemen, zoals aanhoudende buik- en rugpijn, zware bloedingen, pijn bij de eisprong, pijn tijdens de geslachtsgemeenschap of pijn bij een gynaecologisch onderzoek. Ook ongewenste kinderloosheid behoort tot de bekendste gevolgen van deze ziekte. De oorzaak hiervan zijn verklevingen in de buikholte waardoor onder andere het transport van spermacellen via de eileiders en het opvangen van de eicellen uit de eierstok bemoeilijkt wordt.

Diagnose

De diagnose endometriose wordt gesteld aan de hand van het klachten patroon, aanvullend lichamelijk onderzoek, bloedonderzoek en in sommige gevallen aan de hand van een MRI of een kijkoperatie (laparoscopie). Kleine endometriosehaardjes kunnen tijdens een kijkoperatie direct worden verwijderd door middel van bijvoorbeeld een laserbehandeling of electrochirurgie.

Hoe wordt endometriose behandeld?

De behandeling van endometriose bij vrouwen met een kinderwens is vaak lastig. Endometriose is te behandelen door de menstruatiecyclus stil te leggen. Wanneer er geen menstruaties optreden, komt endometriose tot rust. Dit is echter geen optie wanneer er een kinderwens aanwezig is.
Afhankelijk van de klachten van de vrouw kan ervoor gekozen worden om bij een vrouw met milde endometriose alle zichtbare endometriosehaarden te verwijderen via een kijkoperatie en wordt vervolgens afgewacht of een zwangerschap op natuurlijke wijze ontstaat. Bij ernstigere vormen van endometriose kan geadviseerd worden om met behulp van een IVF behandeling, waarbij de bevruchting buiten het lichaam plaatsvindt, de kans op een succesvolle zwangerschap te vergroten.
Voordat we een passende endometriose behandeling starten vindt uitgebreid onderzoek plaats en zijn er adviesgesprekken met onze specialisten, om de therapiedoelen per patiënte individueel te bepalen.

Endometriose: feiten en cijfers

• Endometriose is na vleesbomen (myomen, goedaardige tumoren) de meest voorkomende gynaecologische aandoening.

• Naar schatting 1 op de 10 vrouwen in de vruchtbare leeftijd wordt getroffen door endometriose. Bij velen van hen wordt de ziekte nooit officieel vastgesteld.

• Het aantal nieuwe gevallen van endometriose wordt geschat op 40.000 per jaar.

• Vaak duurt het lang tot endometriose wordt herkend: gemiddeld duurt het zes jaar na het optreden van de eerste symptomen voor de diagnose wordt gesteld.

• De ernst van de klachten komt meestal niet overeen met de ernst van de endometriose