Oorzaken voor het uitblijven van een zwangerschap

Oorzaken van cyclusstoornissen

• Hormonen: Er zijn verschillende oorzaken te onderscheiden. Meestal is er iets mis in de hormoonbalans. Er zijn verschillende hormonen die invloed uitoefenen op de uitrijping van een eicel. Meer informatie over hormonale stoornissen

• Gewicht: Zowel een te laag als een te hoog lichaamsgewicht kan cyclusstoornissen veroorzaken, net als grote gewichtsveranderingen, stress, medicatie gebruik, overmatig sporten of andere zware lichamelijke activiteit.

Problemen met de eileiders

Wanneer eileiders ontstoken raken of wanneer er littekenweefsel/ verklevingen in de buurt van de eileiders zitten dan kan de eileider beschadigd raken en dicht gaan zitten. Een dichte eileider zorgt ervoor dat een spermacel niet meer in staat is om bij de eicel in de buurt te komen waardoor een bevruchting niet op kan treden. Soms is een eileider vernauwd waardoor een bevrucht eicel in de eileider blijft steken en zich daar innestelt (een buitenbaarmoederlijke zwangerschap).

Een chlamydia infectie is een seksueel overdraagbare aandoening die ervoor kan zorgen dat eileiders ontstoken raken. Ongeveer 15% van alle vrouwen die een chlamydia infectie hebben doorgemaakt, ontwikkelt vruchtbaarheidsproblemen omdat de eileiders dicht zitten.
 
Een operatie in de onderbuik kan door het ontstaan van litteken weefsel/ verklevingen ervoor zorgen dat het contact tussen de eileider en de eierstok verstoord raakt, waardoor een spermacel niet meer in de buurt kan komen van een eicel.

Endometriose

De binnenbekleding van de baarmoeder bestaat uit baarmoederslijmvlies. Dit slijmvlies groeit wanneer een eicel uit rijpt en wordt afgestoten tijdens een menstruatie. Wanneer dit slijmvlies voorkomt buiten de baarmoeder, dan spreken we van endometriose. Dit slijmvlies kan bijvoorbeeld in de vagina, op de eierstok of het buikvlies voorkomen.

Adenomyosis

Adenomyosis lijkt op endometriose maar bij adenomyosis bevindt het baarmoederslijmvlies zich in de spierlaag van de baarmoeder. Adenomyosis kan de kans om zwanger te worden verkleinen.

 

Afwijkingen aan de baarmoeder

In de baarmoederholte kunnen afwijkingen aanwezig zijn die invloed kunnen hebben op de kans om zwanger te worden. Een vleesboom (myoom) of poliep in de baarmoeder holte kan invloed hebben op de innesteling van een bevruchte eicel. 

 

Asherman syndroom

Bij vrouwen die het Asherman syndroom hebben, zitten er verklevingen in de baarmoeder. Er is sprake van littekenweefsel in de baarmoeder, waarbij de wanden van de baarmoeder met elkaar verkleefd zijn. Deze verklevingen komen door een beschadiging van het baarmoederslijmvlies, meestal door een operatie. Een goed ontwikkelt baarmoederslijmvlies vormt de plaats waar een bevrucht eicel zich kan innestelen. De verklevingen kunnen de kans op een zwangerschap bemoeilijken de verklevingen ervoor zorgen dat het baarmoederslijmvlies zich niet goed kan ontwikkelen. 

Oorzaken van Asherman syndroom

• een curettage (dat is het weghalen van weefselresten uit de baarmoeder na een zwangerschap, miskraam of abortus)
• het weghalen van de placenta
• een keizersnede
• het weghalen van vleesbomen of poliepen
• een operatie aan de baarmoeder
• een infectie van de binnenwand van de baarmoeder (endometritis) of tuberculose
• een infectie aan de baarmoeder door chlamydia

Genetische afwijkingen

Syndroom van Turner

Mannen worden geboren met een X en een Y chromosoom. Vrouwen met twee X-chromosomen. Bij vrouwen met het syndroom van Turner ontbreekt één van de X-chromosomen of heeft één van X-chromosomen een afwijkende vorm. Ongeveer 1 op de 2.500 meisjes wordt geboren met dit 

De diagnose

Vrouwen met het syndroom van Turner hebben (een aantal van) de volgende kenmerken: 

• geringe lengte (volwassen zijn vaak kleiner dan 1.50 meter)
• ontwikkelingen in de puberteit (borstontwikkeling en menstruatie) treden niet spontaan op
• soms een korte, brede nek
• minder goede motorische ontwikkeling
• problemen met hart en/of de grote lichaamsslagader
• verhoogde kans op schildklieraandoeningen, suikerziekte, botontkalking, hoge bloeddruk, darm-, lever- en nieraandoeningen, vetstofwisselingsziekten en gehoorproblemen

Bij vrouwen met het syndroom van Turner zijn de eierstokken niet goed ontwikkeld. Hierdoor worden te weinig geslachtshormonen aangemaakt. Dit is de reden van het uitblijven van borstgroei en opstarten van de menstruatie. In de meeste gevallen zijn deze vrouwen onvruchtbaar. Met een chromosoomonderzoek kan de diagnose worden gesteld.

Syndroom van MRKH

MRKH is genoemd naar de artsen Mayer, Rokitansky, Küster en Hauser. 
Bij vrouwen die geboren worden met het MRKH-syndroom is de baarmoeder en vagina niet aanwezig. Deze vrouwen ontwikkelen zich als een normale vrouw, alleen inwendig ontbreekt er iets. De uitwendige geslachtsdelen zoals de clitoris en de buitenste en binnenste schaamlippen, zijn aanwezig. Soms is er een klein kuiltje op de plaats van de vagina, deze is wisselend van diepte. In de puberteit krijg je okselbeharing, schaamhaar en borsten, maar de menstruatie blijft uit. De eierstokken zijn normaal ontwikkeld en functioneren normaal. Er is geen sprake van een chromosoomafwijking, deze vrouwen hebben een normaal vrouwelijk chromosoompatroon. In Nederland worden ongeveer vier vrouwen per jaar met dit syndroom geboren.

Wat betekent deze diagnose als u een kinderwens heeft?

Wanneer een vrouw geen baarmoeder heeft, betekent dit dat er geen zwangerschap gedragen kan worden. Een genetisch eigen kind is wel mogelijk door middel van draagmoederschap met IVF. Met behulp van de IVF-behandeling kunnen eigen eicellen bevrucht worden met spermacellen van uw partner. Het ontstane embryo kan in de baarmoeder van een draagmoeder worden geplaatst.

 

 

Oorzaken van tijdelijk verminderde spermakwaliteit

Factoren die invloed kunnen uitoefenen op de kwaliteit van het zaad, en die daarmee voor een tijdelijke verslechtering van de zaadkwaliteit kunnen zorgen zijn:

• Roken: Roken heeft een grote invloed op de kwaliteit van de zaadcellen. Roken zorgt voor een verminderd volume van de zaadlozing, afname van de hoeveelheid zaadcellen, verminderde beweeglijkheid, toename afwijkend gevormde zaadcellen, toename van DNA schade aan de zaadcellen en de zaadcellen zijn minder goed in staat om een eicel te bevruchten. Wanneer je stopt met roken, dan zal het ongunstige effect van het roken na ongeveer 3 maanden verdwenen zijn.

• Alcoholgebruik: De gezondheidsraad adviseert het gebruik van alcohol te staken wanneer je actief probeert om zwanger te worden.

• Drugsgebruik: Drug hebben en grote invloed op de kwaliteit van het zaad. Drug zorgen voor een verminderd volume van de zaadlozing, afname van de hoeveelheid zaadcellen, verminderde beweeglijkheid, toename afwijkend gevormde zaadcellen, toename van DNA schade aan de zaadcellen en de zaadcellen zijn minder goed in staat om een eicel te bevruchten. Het afwijkingen die druggebruik veroorzaken in de zaadkwaliteit, zijn vaak groter dan het effect dat roken heeft op de zaadkwaliteit.

• Warmte: De zaadballen hebben een temperatuur van 35 graden; dat is lager dan de lichaamstemperatuur (37 graden). Voor een optimale zaadproductie is deze temperatuur belangrijk. Door verschillende oorzaken kan de temperatuur van de zaadballen verhoogd zijn. Denk daarbij aan koorts, saunabezoek, warme baden en door het dragen van strak ondergoed. Ook bij een spataderkluwen in de balzak kan de temperatuur van de zaadballen verhoogd zijn.

• Medicatie: Medicatie gebruik kan in sommige gevallen invloed hebben op de zaadkwaliteit. Helaas is er van veel medicijnen niet bekend welke invloed ze hebben op de zaadkwaliteit. Wanneer er onderzoek gedaan wordt naar medicijnen voordat ze op de markt komen, wordt er niet standaard onderzoek gedaan naar de invloed van het medicijn op de zaadkwaliteit.
  Van een aantal medicijnen is wel bekend dat ze effect kunnen hebben op de zaadkwaliteit. Na het stoppen van deze medicijnen zal de zaadkwaliteit na 3 maanden weer hersteld zijn. Het gaan om  sommige soorten antibiotica, sommige antidepressiva, sommige medicijnen tegen hoge bloeddruk en medicijnen die invloed hebben op het afweerstelsel.

• Hormoonpreparaten: Hormoon preparaten zoals anabole steroïden, middelen die invloed hebben op de testosteron productie (bv finasteride wat gebruikt wordt tegen kaalheid, tribulus dat een natuurlijk product is om spieropbouw te bevorderen), middelen die progestagenen en/of oestrogenen bevatten kunnen allemaal een grote invloed hebben op de zaadkwaliteit.

• Blootstelling aan giftige stoffen: Blootstelling aan giftige stoffen zoals bestrijdingsmiddelen, oplosmiddelen, zware metalen en lasdampen kunnen een negatief effect hebben op de zaadkwaliteit.

• Psychologische factoren: Psychische aandoeningen kunnen invloed hebben op het seksueel functioneren en daarmee invloed uitoefenen op de erectie en zaadlozing. Sommige medicijnen die gebruikt worden bij psychische aandoeningen kunnen ook dit effect hebben.

• Gewicht: Een verhoogd gewicht (BMI >35) kan een negatief effect hebben op de zaadkwaliteit.

• Leeftijd: Met het toenemen van de leeftijd verminderd de zaadkwaliteit.

Overige oorzaken van een verminderde spermakwaliteit

Factoren die invloed kunnen uitoefenen op de kwaliteit van het zaad die voor een deel te behandelen zijn en voor een deel een blijvend, dus niet behandelbaar, effect hebben op de zaadkwaliteit

• Afwijkingen in de testikel
• Afwijkingen in de zaadleiders (zaadleiders zorgen voor het transport van de zaadcellen van de bijbal naar “buiten”)
• Hormonale stoornissen
• Blootstelling aan schadelijke stoffen (chemotherapie, bestraling, radio actieve stoffen)  
• Stoornissen in de zenuw- of bloedvoorziening van de geslachtsorganen
• Genetische afwijkingen  
• Stoornissen in de zaadlozing (bij seksuele problemen kan er een stoornis zijn in de zaadlozing, bij retrograde ejaculatie komt het zaad in de blaas terecht)
  
  

Genetische afwijkingen

Syndroom van Klinefelter

Het syndroom van Klinefelter is een chromosoomafwijking die alleen bij mannen voorkomt. Ongeveer 1 op de 500 jongens wordt met het syndroom van Klinefelter geboren. 
Mannen worden geboren met een X en een Y chromosoom. Vrouwen met twee X-chromosomen. Jongens en mannen met het syndroom van Klinefelter hebben naast een Y-chromosoom twee of meer X-chromosomen. Dit wordt aangeduid als 47-XXY of 48-XXXY of 49-XXXXY. 

De diagnose

Het Klinefelter syndroom is een aangeboren afwijking waarbij onvoldoende mannelijk hormoon (testosteron) aangemaakt wordt. De puberteit komt daardoor langzamer op gang. Een belangrijk gevolg van het tekort aan testosteron is onvruchtbaarheid. Vaak wordt het syndroom pas vastgesteld in het kader van een vruchtbaarheidsonderzoek. De diagnose kan door middel van chromosoom onderzoek worden gesteld.

Wat betekent deze diagnose als u een kinderwens heeft?

De meeste mannen met het Klinefelter syndroom produceren geen zaadcellen. Bij het begin van de puberteit is er vaak nog enige aanmaak van zaadcellen. In deze levensfase verslechtert de zaadbal en in korte tijd verschrompelen de zaadbuisjes en sterven de voorlopers van zaadcellen af. De oorzaak hiervan is niet bekend en is helaas niet te voorkomen.

Wanneer de diagnose op jonge leeftijd gesteld wordt, dan kan er bij sommige jongens aan het begin van de puberteit zaad, dat verkregen wordt na een zaadlozing, kunnen worden ingevroren. Lukt dit niet dan kan TESE gebruikt worden voor het verkrijgen van zaadcellen. TESE staat voor Testiculaire Sperma Extractie. Onder algehele verdoving wordt uit de zaadbal weefsel weggenomen. Hieruit worden, indien aanwezig, zaadcellen gehaald, die ingevroren worden of direct gebruikt worden voor een bevruchting.

 

Afwijkingen op het Y-chromosoom 

De laatste jaren is duidelijk geworden dat op het Y-chromosoom genen liggen die onmisbaar zijn voor een normale zaadproductie. Wanneer dit stukje van het Y-chromosoom ontbreekt spreken we van een deletie op het Y-chromosoom. Een deletie in het zogenoemde AZFa, AZFb of het AZFc gen heeft invloed op de zaadkwaliteit. De kans op een afwijking op het Y-chromosoom wordt groter wanneer de zaadkwaliteit minder goed is. Mannen met een deletie op dit specifieke stukje van het Y-chromosoom, geven deze afwijkingen door aan het zoons. Een zoon met dezelfde afwijking, zal ook te maken krijgen met vruchtbaarheidsproblemen. Bij dochters is dit niet het geval, omdat meisjes geen Y chromosoom hebben. oom liggen. Bij een chromosomale afwijking zal het type afwijking de kans op aangeboren afwijkingen bepalen. Hierbij kunnen behalve vruchtbaarheidsproblemen ook andere aangeboren afwijkingen voorkomen. Een gesprek met een klinisch geneticus is bij dit soort problemen zeer verstandig.

 

CTFR gen mutatie

Bij een verandering (mutatie) in het zogenoemd CFTR gen kan er bij een man een  vruchtbaarheidsprobleem aanwezig zijn vanwege afwezigheid van de zaadleiders. Kinderen met taaislijmziekte (cystic fibrosis) hebben een CTFR gen mutatie in zowel het gen dat ze van hun vader als van hun moeder hebben overgeërfd. Wanneer er bij een man een mutatie in het CFTR gen gevonden wordt, is het aan te raden zijn partner ook te onderzoeken.