Hormoonbehandeling bij een kinderwens

Voor stellen met een onvervulde kinderwens kan een hormoonbehandeling de kans op een zwangerschap vergroten. In veel gevallen is een onvervulde kinderwens namelijk toe te schrijven aan stoornissen in de hormoonhuishouding. Hoewel hormonale oorzaken zowel bij mannen als bij vrouwen kunnen voorkomen, vindt een hormoonbehandeling meestal plaats bij de vrouw.

De hormoonbehandeling bij vrouwen is erop gericht de eicelrijping te stimuleren en de eisprong op te wekken. Op deze manier kan de kans op een succesvolle bevruchting worden vergroot. De slaagkansen per behandelingscyclus kunnen, afhankelijk van de leeftijd van de vrouw en de mate van de onderliggende hormonale stoornis, sterk variëren en liggen gemiddeld tussen ongeveer 10 en 20 % . Daarom is in de meeste gevallen een behandeling gedurende meerdere maanden (cycli) zinvol.

Wanneer is een hormoonbehandeling zinvol?

Een hormoonbehandeling is vooral geschikt voor vrouwen met een verminderde eicelrijping en/of een ontbrekende resp. verstoorde eisprong. In de meeste gevallen ligt de oorzaak bij een verstoorde balans tussen de mannelijke (androgenen) en vrouwelijke (oestrogenen) hormonen (hyperandrogenisme). Bij deze vrouwen rijpen de eiblaasjes slechts tot een geringe grootte (ongeveer 6-8 mm) en blijft de eisprong uit

Op een echo zijn bij sommige vrouwen in de eierstokken meerdere eiblaasjes te zien die de maandelijkse rijping van een enkele follikel kunnen vertragen of verhinderen.Deze stoornis wordt "PCOS" of polycysteus-ovariumsyndroom genoemd. Ook in dit geval kan met een hormoonbehandeling de uitrijping en de daarop volgende eisprong worden bereikt

Veel minder vaak worden verminderde concentraties van het follikelstimulerend hormoon (FSH) en/of het luteïniserend hormoon (LH) aangetroffen. Veel minder vaak worden verminderde concentraties van het follikelstimulerend hormoon (FSH) en/of het luteïniserend hormoon (LH) aangetroffen. In iedere follikel bevindt zich een eicel. LH is vooral verantwoordelijk voor de eisprong, d.w.z. voor de uittreding van de eicel uit de follikel naar de eileiders.

Daarnaast zijn er nog andere hormonale oorzaken voor stoornissen in de follikelrijping. Zo kan ook een verhoogde concentratie van het hormoon prolactine de vruchtbaarheid afremmen.Prolactine bevordert de groei van de borstklieren tijdens de zwangerschap en onderdrukt de eisprong. Een verhoogde concentratie prolactine voor de zwangerschap kan met prolactineremmers worden behandeld.
Bovendien zijn ook de schildklierhormonen niet te verwaarlozen. Normale schildklierwaarden spelen een belangrijke rol bij de kans op een zwangerschap. Een traag werkende schildklier kan door regelmatige inname van schildklierhormoonpreparaten behandeld worden.

Hoe verloopt een hormoonbehandeling?

1.Cyclusdiagnostiek

Voor het begin van een hormoonbehandeling wordt tijdens de menstruatiecyclus een uitgebreid onderzoek uitgevoerd. Daarbij onderzoekt de arts of er sprake is van een stoornis in de hormoonhuishouding en welke hormoonwaarden eventueel te hoog of te laag zijn. Bovendien controleert hij door middel van echo's de follikelgroei in de eierstokken en bekijkt hij of en wanneer er een eisprong plaatsvindt. Deze informatie is belangrijk om te bepalen of een hormoonbehandeling nodig is en welke hormoonpreparaten het meest geschikt zijn voor de behandeling.

2. Start van de therapie

De behandeling start meestal op de derde tot vijfde dag na het begin van de menstruatie. De medicatie kan oraal in de vorm van tabletten (clomifeen) of in de vorm van onderhuidse injecties gegeven worden. De injecties bevatten gewoonlijk alleen FSH, maar soms ook een combinatie van FSH en LH. Ze worden meestal dagelijks met behulp van een pen toegediend. Na een korte instructie kunnen de vrouwen zichzelf injecteren. Bij bepaalde, zeer zeldzame, hormonale stoornissen biedt de behandeling met een hormoonpompje de beste kansen op succes.

3. Eisprong en bevruchting

Ongeveer vanaf de achtste dag van de menstruatiecyclus bekijkt de arts door middel van echo's en bloedonderzoek het verloop van de follikelontwikkeling. Bij sommige patiëntes vindt de eisprong vanzelf plaats zodra de grootste follikel ongeveer 18-20 mm is. In andere gevallen moet de eisprong worden opgewekt door toediening van een ander hormoon: humaan choriongonadotrofine (hCG). Dan adviseert de arts op welke dagen de geslachtsgemeenschap de beste kansen op een bevruchting heeft. Maar als de zaadcellen in beweeglijkheid of aantal sterk beperkt zijn, is behandeling door middel van kunstmatige inseminatie nodig.

Bijwerkingen en risico's

Een ingreep in de hormoonhuishouding kan bijwerkingen en risico's met zich meebrengen, die de behandelend arts voor de behandeling individueel bespreekt. Bovendien controleert de arts tijdens de behandeling regelmatig de eicelrijping en de hormoonspiegels, om overdosering te voorkomen en de risico's zo veel mogelijk te beperken.
Mogelijke bijwerkingen van de behandeling zijn bijvoorbeeld:

Opvliegers

Opvliegers

Depressieve gevoelens

Overstimulatie: als door de behandeling te veel eiblaasjes zijn ontstaan, zal de arts geslachtsgemeenschap ontraden. Door te veel rijpe eicellen neemt het risico van een meerlingzwangerschap (tweelingen, drielingen, enz.) toe en dit brengt meer gevaar voor de gezondheid met zich mee. Voor de volgende behandelingscyclus kan de dosis van het hormoonpreparaat dan worden verlaagd.