Endometriose

Endometriose is een chronische, maar goedaardige ziekte in de buikholte, die voorkomt bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd. Hierbij hecht op baarmoederslijmvlies lijkend weefsel (medische term: endometrium) zich aan een of meerdere organen. Zo kunnen onder andere de baarmoeder, eileider en eierstokken, maar ook het buikvlies, de darmen en de blaas door endometriose worden aangetast. De weefselwoekeringen worden endometriosehaarden genoemd. Ze kunnen bloeden, waardoor het weefsel ontstoken raakt en er in de loop van de tijd verklevingen ontstaan. Deze veranderingen in het weefsel bemoeilijken een bevruchting en het ontstaan van een embryo. 

De oorzaken van de ziekte endometriose zijn niet volledig bekend. Er bestaan verschillende theorieën over het ontstaan van de weefselveranderingen. Dit zijn onder andere:

• Verplaatsing van de huidcellen van het baarmoederslijmvlies naar de organen in de buikholte door het terugvloeien van menstruatiebloed (retrograde menstruatie). 
• Verplaatsing van de huidcellen van het baarmoederslijmvlies via het bloed en de lymfevaten.
• Genetische factoren die een weefselverandering veroorzaken.
• Slecht functioneren van het immuunsysteem.
• Milieufactoren: met name giftige stoffen zoals pcb's, DDT en dioxine, die het endocriene systeem verstoren.

De uiteenlopende symptomen en het complexe verloop van endometriose wijzen erop dat er geen eenduidige oorzaak voor het ontstaan ervan aan te wijzen valt. Het is waarschijnlijker dat een wisselwerking van verschillende factoren de ziekte kan uitlokken. 

Voor endometriosepatiëntes met een onvervulde kinderwens zijn er in principe twee therapieën mogelijk. Bij een milde verspreiding worden eerst alle zichtbare endometriosehaarden verwijderd en wordt vervolgens afgewacht of een zwangerschap op natuurlijke wijze mogelijk blijkt. Is de endometriose zeer sterk aanwezig of treedt deze opnieuw op, dan raden wij na de ingreep een bevruchting buiten het lichaam aan om de kans op een succesvolle zwangerschap te vergroten. 

Voordat wordt overgegaan tot het verwijderen van de endometriosehaarden vindt uitgebreid onderzoek plaats en zijn er adviesgesprekken met onze specialisten, om de therapiedoelen per patiënte individueel te bepalen. Pas daarna volgt de endometriosebehandeling.

• Diagnose: voor de diagnose wordt meestal gebruikgemaakt van een kijkoperatie (laparoscopie). Kleine endometriosehaardjes kunnen tijdens deze ingreep direct worden verwijderd door middel van bijvoorbeeld een laserbehandeling of elektrochirurgie. 
• Behandeling: als de diagnose grootschalige weefselveranderingen of vergroeiingen op moeilijk bereikbare plekken aan het licht heeft gebracht, dan kunnen deze via een incisie in de buikwand (laparotomie) worden verwijderd. 

Bij patiëntes met een kinderwens heeft het volledig behouden van de organen de hoogste prioriteit. Daarom kunnen grote endometriosehaarden aan de baarmoeder of eileiders niet volledig verwijderd worden. Ook in deze gevallen wordt kunstmatige inseminatie na de behandeling aanbevolen. 

• Endometriose is na vleesbomen (myomen, goedaardige tumoren) de meest voorkomende gynaecologische aandoening.
• Naar schatting 7-15% van alle vrouwen in de vruchtbare leeftijd wordt getroffen door endometriose. Bij velen van hen wordt de ziekte nooit officieel vastgesteld.
• Het aantal nieuwe gevallen van endometriose wordt geschat op 40.000 per jaar.
• Vaak duurt het lang tot endometriose wordt herkend: gemiddeld duurt het zes jaar na het optreden van de eerste symptomen voor de diagnose wordt gesteld.
• Endometriosepatiëntes worden verdeeld in onvruchtbaarheidspatiëntes, bij wie door de ziekte een vruchtbaarheidsstoornis is ontstaan, en vrouwen zonder onvervulde kinderwens die vooral last hebben van de lichamelijke symptomen: endometriose bij pijnpatiëntes.

Bron: Stichting Endometriose-Onderzoek, Duitsland